Özgüven herkes de var olan bir kaynaktır, deneyimlerimizin oluşturduğu duygular bu kaynağı şekillendirmektedir. Özgüven seviyenizin hangi durumda olduğunu anlamanız için şu soruları kendimize sormalıyız.
Özgüvenimiz olmadığında üzerimize düşen görevlerimizi yapabilme yeteneğimizden emin olamayız. İhtiyacımız olan beceriye ve deneyime sahip olduğumuzu bildiğimiz halde endişeleniriz. Karar vermemiz, inisiyatif kullanmamız veya yeni insanların işin içine dahil olması sizi rahatsız ve huzursuz eder.
Atılganlık, çekingenlik ve saldırganlık günümüzün sıkça kullanılan popüler kavramlarıdır. Atılgan olmak kendini ve
çıkmaktadır. Haklarını başkalarının haklarına zarar vermeden korumak ve kendini ifade edebilmekken, bunun tersi olan durum ise çekingenlik olarak adlandırılmaktadır. Zaman zaman atılganlık ve saldırganlık kavramları birbirleriyle karıştırılmaktadır. Atılgan olmak saldırgan olmak demek değildir. Saldırgan davranış kendi haklarını korurken başkalarının haklarına zarar verip, ihlal edecek biçimde davranıldığında ortaya çıkmaktadır.
Bu konuyla ilgili diğer bir önemli kavram da özgüvendir. Özgüven kendimiz, yeteneklerimiz, ilgi ve becerilerimiz hakkında olumlu ve gerçekçi bir anlayışa sahip olmaktır. Özgüveni olan kişiler kendilerini doğru ifade edebildikleri gibi, kendi istek ve ihtiyaçlarını koruyarak, ilkelerinden ödün vermeden başka insanları dinleyebilir ve anlayabilirler.
Öz güveni olan insanlar güçlüklerle mücadele edebilir, problemlere çözüm üretebilir ve çevresi üzerinde etkili olabilirler. Öz güveni olan insanlar yeterli ve yetersiz yönlerini keşfederek, kendileriyle her zaman yüzleşebilirler; bir anlamda kendilerini oldukları gibi kabul edip daha emin adımlarla yollarına devam ederler. Öz güveni gelişmiş kişiler ön yargılı olmazlar, bir ihtiyaçları olduğunda bunu açıkça ortaya koyarlar ve başkalarının haklarına saygı duyarlar. Hem övgüyü kabul ederler, hem de başkalarını övebilirler; hem eleştirirler hem de eleştiri kabul ederler. Tüm bunları yaparken saldırgan bir tavır değil güvenli bir tavır sergilerler. Öz güven sahibi kişiler seçimlerini kendi amaçları doğrultusunda yaparlar, hiç kimseye bir şey ispat etmek, başkalarını küçük düşürmek ve suçlamak gibi bir amaç gütmezler. Öz güveni gelişmiş insanlar kendileriyle barışık olduklarından iç huzura sahiptirler Bunlar aynı zamanda iyimserdirler, bardağın hep dolu tarafını görürler.
İnsan yaşamında böylesine önemli olan öz güven duygusu, aile ortamındaki birtakım yanlış tutum ve davranışlar yüzünden kazanılamayabilir veya gelişimi olumsuz yönde etkilenebilir. Bebeklikte sevgi, ilgi ve şefkat eksikliği, anne babanın aşırı koruyucu ve kollayıcı ya da baskıcı ve kısıtlayıcı tutumu, çocuklar arasında kıyaslama yapılması, hataların kırıcı bir şekilde söylenmesi, yeni doğan kardeşe daha fazla ilgi gösterilmesi, cinsiyet ayırımı gibi nedenler çocukta öz güvensizlik yaratabilir. Elbette ki her anne baba çocuğunun öz güven sahibi olmasını ister.