Sağlıklı İnsan

1. Sağlıklı insan, kendini başka insanlardan ayıran sınırların farkında olan insandır. Bu sınırlar; duygularımızı, bizi biz yapan seçimlerimizi, düşüncelerimizi, davranışlarımızı, yeteneklerimizi, arzularımızı, tutum ve inanışlarımızı, değerlerimizi ve limitlerimizi kapsar. Aristo "Kendini bil" demekle bunları kastetmiştir.

2. Sağlıklı insan kendini değerli bulur, kendini sever, kendini olduğu gibi kabul eder. Kendi kendisiyle barışıktır.


3. Sağlıklı insan kendine güvenir, gerektiğinde insanlara da güvenmeyi bilir. Kuşkusuz güven, insanların birbirine dürüst davrandığı ortamlarda gerçekleşir.


4. Sağlıklı insan, korkularından arınmış, sosyal cesareti olan insandır.


5. Sağlıklı insan, yaşamın odak noktasına kuşku ve nefreti değil sevgi ve saygıyı koyabilmiş insandır 

6. Sağlıklı insan, beden, zihin ve manevi yaşam arasında denge kurabilmiş insandır.


7.  Sağlıklı insan, heyecan, korku, hüzün, sevinç gibi duygularını bastıramaz, onları  tanır ve gerektiğinde yaşar.


8.  Sağlıklı insan, egosuyla "biz" arasında denge kurabilmiş insandır.


9.   Sağlıklı insanın, özgüvenini tam olduğu için komplekslerinden arınmıştır.


10.  Sağlıklı insan, kötü alışkanlıklarının tutsağı olmamış, herhangi bir bağımlılık, tutkunluk geliştirmemiş insandır.


11.   Sağlıklı insan "evet" inin de, "hayır"ının da bir değeri olan insandır.


12.   Sağlıklı insan yaşamından "arabesk kültürü" dışlamış insandır. Yani "bitmiş, tükenmiş, kızgın, gergin, küskün" insan değildir.


13.   Sağlıklı insan; para, marka, tanıdık-bildik, dost-düşman, eğlence., vs. Ben merkezli değildir. İlke merkezlidir. Bu ilkeler; hakkaniyet (= adalet ve eşitlik), dürüstlük, iyilik, bilinçli çalışma, sabır, onura saygı, bir'in değeri, kişisel bütünlük, koşulsuz sevgi, yardım etme, üstün kalite, gelişme ve geliştirme, yüreklendirme vs.dir.


14.   Sağlıklı insan tutarlı, kişisel bütünlük geliştirmiş insandır. Kişisel bütünlük ise:

a)  Gerçeğe saygılı olmak,

b)  Algılanan gerçekten sorumluluk almak,

c)  İlke ve değerleriyle ahenk içinde yaşamak,

d)  Kişinin özünün, sözünün ve davranışlarının aynı çizgide olması,

e)  Geleceği değiştirmek için kişinin belli bir duruş içinde bulunmasıdır.

15.   Sağlıklı insan başına gelen her olayı kadere ya da şansa bağlayan insan değil, Yaşamından sorumluluk alabilen insandır.

16.   Sağlıklı insan, sorunun değil, çözümün bir parçası olabilen insandır.


17.   Sağlıklı insan yaşamında, karamsarlığa yer vermeyen, umut dolu iyimser insandır.


18.  Sağlıklı insan, sorunların çözümünde uygarca tartışmasını bilen insandır.  Örneğin eşler arasında yapılan bir tartışmada eşler şunlara dikkat etmelidirler:

a)  Eşler duygularını abartmadan ortaya koymalı

b)  Tartışma esnasında eskiden biriken kızgınlıkları, kırgınlıkları, önyargıları, öfkeleri değil, sadece şu anda var olan sorun
tartışılmalıdır.

c)  Tek periyot da birkaç sorun yerine sadece bir tek sorun tartışılmalıdır.

d)  Tartışmada taraflar "Sen yalancısın", "Sen sorumsuzun tekisin" gibi suçlayıcı, yargılayıcı yerine, sadece gerçeği ortaya koymalıdır.

e)  Tartışma esnasında taraflar birbirlerini can kulağıyla dinlemelidirler.

f)   Tartışma esnasında sorunu kendi beklentilerimize göre değil de, karşımızdakinin algılamalarını dikkate alarak ortaya koymalıyız.

g)  Tartışmada konunun ayrıntılarında boğulmak yerine, konunun özü ortaya konulmalıdır.

h) Tartışmada taraflar "Aklın yolu birdir" gerçeğinden hareket etmelidirler. Ancak bu şekilde tartışan insanlar gerçeğin ortaya çıkmasını sağlar ve sorunlara bir çözüm bulurlar. Çözüm odaklı olmanın merkezinde "Gelişmiş insan paradigması" yatmaktadır. Gelişmiş insan ancak "Çağdaş kültürü" referans almış "Sağlıklı ailelerde" yetişir.

Şimdi sağlıklı bir aileye göz atalım: Hangi aile sağlıklıdır? Sağlıklı ailenin özellikleri nelerdir.? Onları görelim:

1.  Sağlıklı aile, geleneksel otoriter kültürü dışlamış; çağdaş ve özgürlükçü anlayışı referans almış bir ailedir.

2.   Sağlıklı ailede, aile içi iletişime ve etkileşime çok önem verilir.

3.  Sağlıklı ailenin en temel özelliği koşulsuz sevgiyi esas almasıdır. Koşulsuz sevgi, davranışın ötesinde, kişiyi
potansiyeline ve özüne dönük olarak sevmektir. Kişiyi hatalarına, başarısızlıklarına karşın sevmektir.

4.  Sağlıklı ailede, herkes herkese güvenir. Güvenin kaynağı ise özgüvendir. Koşulsuz sevginin bulunduğu ailede çocukların özgüven duygusu tam olarak gelişir. Çünkü özgüven duygusu annenin ya da babanın kendini hep seveceğinden, terkedilmeyeceğinden emin olma duygusudur. Bir ailede egemen olan "Babana bile güvenmeyeceksin" anlayışı o aile için çok zararlı ve "zehirleyici" bir anlayıştır. Sonuçta bu anlayıştan toplum da da çok zarar görür.

5.  Sağlıklı ailede, çocuğun yeteneğine, kapasitesine, doğal eğilimlerine, uğraşılarına ve ilişkilerine saygı duyulur.

6.   Sağlıklı ailede, çocuk belli bir kalıba sokulmak için zorlanmaz, özgür bırakılır.

7.   Sağlıklı ailenin işleyişinde katı kurallar yerine esneklik esastır. Kimse kimseye bir şeyi dayatamaz, zorlayamaz. Örneğin; "Bunu yapmak zorundasın" yerine "Bunu böyle yapsan daha iyi olur", "bu konuda seçimi sana bırakıyorum" anlayışı hakimdir.

8.   Sağlıklı ailede, kuşaklararası düşünce farklılıkları doğal karışlanır ve saygı duyulur.

9.   Sağlıklı ailede baskın olan davranış dinlemedir. Herkes herkesi empatiyle dinler.

10. Sağlıklı ailede, herkesin psiko-sosyal ve mekansal olarak yeri vardır.

11.  Sağlıklı ailede, temel aile gereksinimlerine önem verilir ve karşılanır.

Bu gereksinimler:

A)    Aile üyesinin değerli olma gereksinimi,

B)   Aile üyesinin güven içinde olma gereksinimi,

C)   Aile üyesinin zorluklarla mücadele ederek onların üstesinden gelmeyi öğrenme gereksinimi,

D)   Aile üyelerinin yakınlık ve dayanışma duygusu gereksinimi,

E)    Aile üyelerinin sorumluluk duygusu gereksinimi,

F)    Aile üyesinin mutluluk ve kendini gerçekleştirme gereksinimi,

G)   Aile üyesinin manevi yaşamın temellerini oluşturma gereksinimi,

12. Sağlıklı ailede beş temel özgürlüğe saygı duyulur. Çocukların her türlü düşünce duygularını açıklamalarına ve bunları yaşamlarına aktarmalarına yardım edilir. Bu beş temel özgürlük şunlardır.:

A)   Aile bireyinin algılama özgürlüğü,

B)    Aile bireyinin düşüncesini olduğu gibi ifade edebilme özgü

C)   Aile bireyinin hissettiği duyguları olduğu gibi ifade edebilme özgürlüğü,

D)   Aile bireyinin, olmak istediği yönde kendi özünü gerçekleştirme özgürlüğü,

E)   Aile bireyinin bir şeyi isteme ya da reddetme özgürlüğü,

13.   Sağlıklı ailede yetişen bireyler kendi kendileriyle barışıktır. Bireylerde iç çocuk ve iç ana baba daima sağlıklı bir ilişki içindedirler. Bu ilişki gülür yüzlüdür, enerjiktir ve hayat doludur. Yaşamaktan sevinç duyarlar ve her şeyden zevk alırlar.

14.   Sağlıklı insan, yaşamına giren her şey için sorumluluk alır. Yaşamda karşısına çıkan zorluklan karamsarlık kaynağı yapmaz. Kaderi suçlayarak bir yere varılmayacağını bilir. Zorluklarla mücadele ederek sorunları çözmesini bilir. Çünkü sorunların çözümünde gelişmiş insan paradigmasını kullanır. Çözüm odaklı bireyin yetişmesine en büyük engel sağlıksız ailelerdir.

1.   Sağlıksız aile, iç çocuğu gelişmemiş, utanca boğulmuş bireylerden oluşur.

2.   Sağlıksız aile bireyleri birbirlerini koşullu sevgiyle severler.

3.   Sağlıksız aile sorunların çözümünde kalıplaşmış insan paradigmasını kullanır.

4.   Sağlıksız ailenin en temel kurallarından biri, mükemmellikyetçiliktir. Yapılan her işte, söylenen her sözde kişinin
mükemmel olması beklenir. Her şey göstermeliktir. Kişinin kendi gerçeğinin hiçbir değeri yoktur. Yaşamla ilgili temel duygulan karamsarlık ve çözümsüzlüktür.

5. Sağlıksız ailede yetişen bireylerin duygu, düşünce ve davranışları bastırılmıştır. Kişiler içinden geldiği gibi davranamazlar. Kişinin özünden gelen duygu, düşünce ve davranışların ifadesi yasaktır. Örneğin; kişi içinden geldiği gibi şarkı söyleyemez, kahkaha atamaz gidip birini kucaklayamaz.

6.   Sağlıksız bir ailede en baskın davranış denetlemedir. Kişilerin birbirine güveni olmadığı için herkes herkesi kontrol eder, denetler.

7.   Sağlıksız ailede "konuşmak yasaktır" anlayışı hakimdir. Kimse aile içi kuralları ve bu sağlıksızlığı eleştiremez.

8.   Sağlıksız ailede beş temel özgürlük inkar edilir.

9.   Sağlıksız ailede kırgınlıkların ve kızgınlıkların sürdürülmesi olağandır. "Tavşan dağa küsmüş, dağın haberi olmamış"
sözü bu gerçeği doğrular.

10. Sağlıksız ailede diğer bir özellik ise güvensizliktir. Yüzeysel anlamda herkes birbirine güvenir gibi davranır ama gerçek anlamda kimse kimseye güvenmez. "Babana bile güvenmeyeceksin" anlayışı hakimdir.

11. Sağlıksız ailede yetişen kişi; kimseden saygı ve gerçek sevgi göremediği için, kimsenin kendisine yardım edeceğine inanmaz. Yardım etmek isteyenlere "Mutlaka bir art niyeti vardır" diye bakar. Bir özveride bulunmak istediği zaman "Ben enayi miyim" tarzında soruna yaklaşır. Ya da "Bana ne" diyerek sorumluluktan kaçar.

12. Sağlıksız ailede, kişinin kendi gerçeği sürekli inkar edildiği için, kişi kendi duygularına ve düşüncelerine güvenemez. Başkalarının algılamaları, duygulan, düşünceleri onun gerçeğinin yerine geçer. "Robot" gibi dıştan denetimli olur. Zamanla kendi duygu ve düşüncelerinden kopar ve başkalarının gerçeğini yaşar. "El âlem ne der." anlayışı yaşamını yönetir.

13. Sağlıksız ailede bireyler otoriter bir anlayışla yetiştikleri için, sağlıksız insan davranışları sergilerler. Bunlar:

A) Kızgın insan

B) Küskün insan

C) Gergin insan

D) Saldırgan insan

E) Bağnaz (= Yobaz) insan

F) Tutkunluğu, bağımlılığı alan insan vs..

DERLEYEN....DRPİST