En çok kullanılan ve kolay bulunan yöntemlerden biridir. Yapacağımz şey, cümlenin ilk harflerini hatırlamaya çalışmaktır. Aynı metoda bir başka yaklaşım ise listedeki sözcüklerin baş harflerini kullanarak basit bir
cümle kurmanızdır. Bu cümle size her kelimenin baş harfini hatırlatacaktır.
Dünyanın en uzun ırmaklarının isimlerini sayabilir misiniz?
Cevap: Dünyanın en uzun ırmakları Manisa'nın içindedir. Nasıl mı?4
Eğer yukarıdan aşağıya Manisa yazar sesli harfleri çıkarırsanız, geriye kalan sessiz harfler size dünyanın en uzun ırmaklarının baş harflerini hatırlatacaktır.
Mississippi
A
Nil
İ
Sanırmak
A
Türkiye'nin en uzun ırmakları hangileridir?
Cevap: Türkiye'nin en uzun ırmakları kafesin içindedir. Nasıl mı?5
Eğer yukarıdan aşağıya kafes yazar sesli harfleri çıkarırsanız, geriye kalan sessiz harfler size Türkiye'deki en uzun ırmakların baş harflerini hatırlatacaktır.
4 (Oğuz Saygın, Beyin Gücünü Geliştirme, Hayat yayıncılık, Haziran 2004,
s.116)
5 (Oğuz Saygın, Beyin Gücünü Geliştirme, Hayat yayıncılık, Haziran 2004, s.116)
70
Kızılırmak
A
Fırat
E
Sakarya
Türk alfabesindeki sert sessiz harfler nelerdir?
Cevap: Fıstıkçı Şahap'ın içindeki sesli harfleri çıkarınca geriye kalan harfler alfabedeki sert sessiz harflerdir. Bunları her gün gidip kuru yemiş aldığınız fıstıkçı Şahap'ı düşünerek hatırlayabilirsiniz.
F IŞ T IK Ç_ I § A H A P
Bilgilerinizi zihinde düzene sokun
Hafıza için düzen şarttır. Çünkü hafızanız da belli bir düzenle işler. Bu sebeple bilgileri hafızanıza düzgün bir şekilde depo etmeniz gerekmektedir.
Bilgileri zihninizde düzene koymak için, bilgiler hakkında düşünme, yeni öğrendiklerinizle eski bilgiler arasında bağlantı kurma, sıralama, zaman çizelgesi oluşturma, sebep sonuç ilişkileri kurma, basit şemalar yapma gibi yöntemlerden faydalanabilirsiniz. Daha sonra öğreneceğiniz bilgileri de bir düzene koyup karmaşıklığı giderebilirsiniz. Bilgileri tam kavramak ve hafızanıza kalıcı kaydetmek için siz de kendinize göre metotlar geliştirerek zihninizde bilgilerinizi belli bir düzene koyabilirsiniz.
Yazarak öğrenme
Yazarak öğrenme neredeyse dünyadaki tüm öğrencilerin kullandığı geleneksel bir yöntemdir. Öğrenmek istediğiniz kelimeleri, konulan ya da formülleri bir kâğıt veya not defterine yazın. Hafızaya alana kadar böyle birkaç kez yazabilirsiniz.
Özet çıkarın
Okuduklarınızı hafızanıza kalıcı kaydetmek için özet çıkarın. Bu metot birçok insan tarafından kullanılmaktadır.
Hafızanıza yardımcı notlar alın
Öncelikle not tutma amacınızı iyi bilin. Not tutarken asıl amaç öğrenmek ve yazdıklarınızı sonradan hatırlamak olmalıdır. Yani not almayı hafıza aracı olarak görün.
Peki, 'anahtar sözcük'le not tutmanın en etkili hafıza yöntemlerinden biri olduğunu biliyor muydunuz? Son yıllarda yapılan araştırmalar beynin anahtar cümlelerle ve imgelerle hatırladığını ortaya koymuştur. Not alırken okuduğunuz her paragrafla ilgili bir anahtar kelime tespit edin. Bu bulduğunuz anahtar kelime, size o paragrafı hatırlatacak özet niteliği taşımalıdır. Göreceksiniz ki bu şekilde not tutmak bilgileri daha kolay hafızanıza almanızı sağlayacaktır.
Metnin üzerinde (eğer kitap size aitse ve sonradan bir problem olmayacaksa) kurşun kalemle işaretler koyun, önemli bulduğunuz yerlerin altlarını çizin. Fosforlu ve renkli kalemler her zaman beynin ilgisini çeker. Önemli gördüğünüz yerlere üç boyutlu şekiller, kare, ok, yıldız, gibi semboller de koyabilirsiniz. (Bunu kitabın üzerine yapmaktansa not aldığınız deftere yaparsanız kitapların korunabilmesi açısından daha iyi olur.)
Dilimizdeki kısaltmaları öğrenin. Hızlı yazarken bu kısaltmalar size çok zaman kazandıracaktır. Aynca kısaltmalı yazılar hafızaya daha kolay kaydedilir. Örneğin; Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı yerine kısaltması olan Habitat, Uluslararası Cinayet Polisi Komisyonu yerine İnterpol, Boru Hatlarıyla Petrol Taşıma Anonim Şirketi yerine Botaş, Çukurova Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliği yerine Çukobirlik yazmanız size ne kadar zaman kazandıracaktır değil mi?
Eğer derste çok hızlı yazarak not tutmanız gerekiyorsa kelimelerin içindeki sesli harfleri atarak da sözcükleri yazabilirsiniz. Örneğin: örn bu tp ksltmlrn sze çk zmn kzndrcğndn emnm.
Not alırken her konunun sonuna o konu ile ilgili bir zihin haritası çizin.
Zihin haritası nedir?
Okuduğunuz metnin bilgilerini uzun süre akılda tutmanızın en etkili yollarından biri 'zihin haritası' çıkarmaktır. Zihin haritası, tasarımı size ait olan, yenilikçi düşünme notlarına denir. Zihin haritaları sayesinde düşünceler, beynimizden kâğıda dökülerek daha somutlaşır. Anahtar sözcüklerden, oklardan, resimlerden, şekillerden yararlanarak metni, resme dönüştürmek mümkün olmaktadır. Zihin haritalarını yol haritalarına benzetebilirsiniz. Merkezde ana düşünceniz vardır. Buradan yollar dallar halinde ayrılır, caddeler, sokaklar, ana yollar, ara yollar, çıkmaz sokaklar hepsi sizi bir yere götürmek için planlanmıştır.
Zihin haritası beynin hem sol hem sağ bölümünü yani ikisini birden kullanmanızı sağlar.
Bilgileri bir bütün olarak görmenize yarar. Zihin haritası ile detayları ve bütünü aynı anda resim gibi önünüzde görürsünüz.
Öğrendiğiniz kavramları karşılaştırmanızı ve grup-landırmanızı sağlar.
Konunun üzerinde yoğunlaşmanızı sağlar. Yeni fikirler geliştirmenize olanak sağlar. Zihin haritası çıkarırken mümkün olduğunca boş ve büyük bir kâğıt kullanın. Bu size düşüncelerinizi istediğiniz gibi ifade etme özgürlüğü verecektir. Zihin haritanızda ele alacağınız konuyu seçip, bu konu ile ilgili araştırma yapın. Zihin haritanızın ana merkezine o konu ile ilgili size izlenim verecek bir imaj koyun. Bir resim olabilir, karikatür, çizim, şekil, sembol vs. Çünkü imajlar sözcüklere kıyasla daha kolay hafızada kalır ve sözcüklere göre daha dikkat çekicidirler. Mümkün olduğunca farklı renkler kullanın, renkler beyninizi uyarır ve dikkatinizi artırır. Merkezden çevreye doğru uzanan girintili çıkıntılı dallar çizin. Merkezde olan imgeden çıkan dallar tıpkı beyin gibi kıvrımlı olsun. Beyin düz çizgiler-dense kıvrımlı çizgilerden hoşlanır. Eğer yeni fikirler getirmeye açık bir insansanız zihin haritalarınız için özel bir defter tutun. Zira Edison zihin haritaları için 3500 tane defter doldurdu. Niçin siz de doldurmayasınız?
Kelimeleri tempo tutarak, ritimle de öğrenebilirsiniz
Bazı kimya, fizik, matematik formülleri size son derece sıkıcı ve zor gelebilir. Ya da bir ülkenin başkenti ezberleyemeyeceğiniz kadar karmaşık harflerden oluşabilir. O zaman o kelime ile şarkı söyleyip tempo tutmayı deneyin. Örneğin 3-4 arkadaş birarada çalışıyorsunuz ve bazı ülkelerin başkentlerini ezberlemeniz gerekiyor. Fakat ezberlemeniz gerekenlerin hepsi de bilindik ve kolay telaffuz edilebilir kelimeler değil. Örneğin Honduras'ın başkenti Tegucigalpa'dır. Bunu ezberlemek çok kolay olmayabilir, çünkü bu çok bilinen ya da çok duyulan bir şehir değildir. O halde 4 arkadaş hem eğlenip hem de bunu ezberleyebilirsiniz. Hep beraber yüksek bir sesle söyleyerek ve ellerinizle ritmik bir şekilde tempo tutarak bu işi yapabilirsiniz
Tegucigalpa
te-gu-ci, te-gu-ci, Tegucigalpa
Böylece aradan yıllar geçmesine rağmen Honduras'ın başkentinin Tegucigalpa olduğunu bu ritim sayesinde hatırlayabilir, üstelik bu sayede çok da eğlenebilirsiniz.
Dans ederek öğrenmeyi hiç denediniz mi? (Kinestetik hafıza)
Dans ederek öğrenin, denilince bu konuyu hafife mi aldınız? Oysa kinestetik hafızayı kullanmak hiç de hafife alınacak bir teknik değildir. Size kitap boyunca gösterdiğimiz yöntemlerin çoğu görsel ve sözel hafızayı
kapsar. Zihnimizde senaryolar üretirken görsel hafızayı; şarkılar, kafiyeler, harf tamamlamaları oluştururken sözel hafızayı kullanırız.
Kinestetik hafıza ise bize vücudumuzun; kas, eklem ve tendonlanmızın kendilerine ait bir hafızası olduğunu gösterir. Dansçılar, balerinler, sporcular hep kinestetik hafızaları ile vücutlarını hareket ettirirler.
Bilgisayar klavyesinde on parmak yazan biri, yazı yazmak için parmaklarını nereye basacağını düşünmez. Aynı şekilde daktilo yazanlar için de bu geçerlidir.
Telefon numaralarını ezberden hatırlayamayan bazı kişiler, telefon tuşlarına parmaklarını götürerek tuşlarken numaraları hatırlamaya çalışırlar. İşte o kişiler, bu esnada kinestetik hafızalarını kullanarak telefon numaralarını hatırlayabilirler.
Örneğin, bir kişi bir yandan aerobik hareketleri yaparken bir yandan kimya dersi notlarını hatırlayabilir. Her hareketi bir kimya elementini ifade edebilir. Ya da siz futbol oynuyorsanız her pozisyonu, ezberlemek istediğiniz listeden bir madde ile bağdaştırabilirsiniz..